Koele endfed-transformator door Ger Koper PA2KOP

Gewikkelde primaire spoel

Het is één ding om vast te stellen dat de transformator voor je multiband-endfedantenne niet naar je zin is, maar een ander ding om uit te vinden hoe het dan beter moet.

Het gaat onder andere om de transformator voor mijn mobiele uitrusting. Oorspronkelijk was de ferrietkern keurig gewikkeld en strak in het doosje gemaakt. Maar door de vele tochten met mijn fietskar is de bedrading toch wat in het ongerede geraakt. Niettemin voldeed het ding nog prima en op de 10, 12, 15, 17, 20 en 40m-band haal ik SWR’s van kleiner dan 1,5 uit. Opwarming was alleen een probleem bij zendvermogens groter dan 20 tot 25 W bij continu gebruik van digitale modes als FT8. Wat ik me als eerste afvroeg was met welke criteria de huidige transformator met een toroïdale ferrietkern van het type FT140-43 gebouwd was.

Na wat rondzoeken op het internet kwam ik de website tegen van Pleun PA3HHO. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen is hij niet de ontwerper, zo schrijft hij. Het oorspronkelijke ontwerp komt van PAR Electronics en staat bekend onder de naam EndFedz. Verder noemt hij een Nederlandstalig forum waar het ontwerp besproken wordt. Uit het doorlezen van dat forum wordt me duidelijk dat het ontwerp grotendeels is overgenomen door zelfbouwers.

Ook het bijzondere aan de transformator: de zogenaamde Reisertkruiswikkeling, die aanvankelijk door Joe Reisert W1JR werd toegepast voor een common mode-spoel. Het ontwerp wordt vervolgens breed overgenomen en toegepast in diverse commerciële pakketten.